Sonbahar içesinde renkli ama dökülmüş yaprakları, zaman zaman güneşli ama serin havaları ve hayat devam etse bile ayrılma, kopma, veda ve ölüm duyguları gibi değişken ve farklı uçları içerisinde barındırır. Bu değişkenlik okuduğumuz kitapların konularına, dinlediğimiz müziklerin ritmine ve izlediğimiz filmlerin temalarına da yansır. Bizi o duygu ve ruh halinin içerisinde tutan, bazen anlaşıldığımızı ve yalnız olmadığımızı hissettiren kelimeler, temalar ile baş başa kalmak isteriz. Aslında sonbaharın geldiğini değişkenliklerle değil ruh halimizde kalıcı duygular uyandırdığında geldiğini hissederiz.
Sonbahar bir geçiş mevsimidir ve her ne kadar parlak güneşe rastlasak bile her defasında ona eşlik eden soğuk bir rüzgar vardır. Bu durum bize yazın bittiğini, kışın kapıda olduğunu hatırlatır ve içe kapanma, kabuğuna çekilme isteği aslında bizi kış ayına hazırlar. Aklımıza hemen içimizi ısıtacak sıcak bir çay ya da kahve, bedenimizi ısıtacak ve sarmalayacak bir battaniye gelir. Bu durumda sonbahar sadece ruhsal olarak değil bedensel olarak da gelmiş demektir.
Sonbahar aylarında depresif duygu durumun birden fazla nedeni olabilir ancak sık rastlanan özelliği günleri kısalması ve güneş ışığıyla yaz aylarına oranla daha az temasta bulunmamız. Güneş ışınları D vitamini ihtiyacımız ve mutluluk hormonu salgılamamız açısından bedenimize yardımcı olmaktadır. Mutluluk hormonu yaşamdaki olumlu olay ve durumlara odaklanmamızı sağlar. Azalan mutluluk hormonu olumsuzları daha kolay fark etmeye ve bu doğrultuda yorumlamamıza neden olur.
Vücudun kışa hazırlığının diğer belirtileri; sürekli uykusuzluk ve uyku isteği, yataktan çıkmak istememek, iştahta değişiklik, nedensiz kilo değişimleri, sürekli hamur işi ve çikolata tüketme isteği, odaklama zorluğu yaşama, mutsuzluk, boşlukta hissetme, kaygılı hissetme, sevilen aktivitelerden zevk alamamaya başlama, işe gidecek ya da dışarı çıkacak gücü bulamama, öfkeli hissetme, sosyalleşmek istememe, çevreye karşı ilgisizlik, kas ve baş ağrıları, sorumluluk almaktan kaçınma ve erteleme davranışlarının artışı sonbahar depresyonunun belirtileri arasında yer almaktadır. Bu belirtiler aslında yaz aylarının hareketli ve canlı yapısı nedeniyle yaşadığımız yorgunluktan sonra bizi bedensel olarak kışa hazırlar. Daha önce depresyon veya kaygı bozukluğu yaşamış, içe kapanık yapısı olan bireyler ve mükemmeliyetçi bireyler yukarıdaki belirtileri daha sık yaşamaktadır. Bu belirtilerden 5 tanesini yaşıyor olmak sonbahar depresyonunda olduğunuz anlamına gelebilir.
Sonbahar depresyonundan korunmak ya da belirtilerinin etkilerini azaltmak için hem bedensel hem ruhsal bazı önlemler almak bu mevsimi daha keyifli geçirmenize yardımcı olabilir. Bedensel olarak vitamin ve Omega3 alımı, bol bol su tüketmek, yeşil sebzeler tüketmek, uyku düzeni oluşturmak ve bu düzenin dışına çok çıkmamaya çalışmak, kafein ve alkol tüketimini azaltmak ve açık havada 20-30 dakikalık tempolu yürüyüşler fiziksel olarak daha zinde hissetmenize yardımcı olacaktır. Sürekli uyku ihtiyacınıza karşı uykuya direnmek ve karar verdiğiniz saatte yatıp, zorlansanız bile erken kalkmanız uyku düzeninizin oturmasına yardımcı olacaktır. Psikolojik olarak en iyi önlem “kahkaha” atmaktır. Kahkaha atabileceğiniz sosyal ortamlar, sevdiğiniz insanlarla bir arada olmak stresinizi azaltacak, motivasyonunuzu ve mutluluk hormonunuzu artıracaktır. Ayrıca yaşadığınız yorgunluğa ve yalnızlık duygunuza da iyi gelecektir. Kendinize zaman ayırmaya, iş yerinde bol bol kısa ama etkili molalar vermeye, sinemaya gitmeye, kısa vadeli küçük hedefler koymaya özen gösterin. Yapmak için ertelediğiniz ne varsa sıraya koyarak yapmanız kışa kendinizi hazır hissetmeniz için çok iyi bir fırsat olacaktır.
Kısaca; güneş ışığıyla temasta bulunmak, temiz hava almak, yeterli ve düzenli bir uyku sistemi, sosyal ilişkilerinizden kopmamanız, bol bol su tüketmek, kendinize zaman ayırmak ve sosyalleşmeyi ihmal etmemek bu dönemi daha keyifli geçirmenize destek olacaktır. Yaşadığınız bu dönem ortalama olarak 4-8 hafta sürmektedir, daha uzun sürer veya etkilerinde azalma görülmezse bir uzmandan destek almanız gerekmektedir.
