ÇOCUKLARA SINIR KOYMA NEDİR? NASIL YAPILIR?
Sınır koyma, anne babaların çocuklarına istenen davranışlarla ilgili genel kuralları ve beklentilerini öğretmek için kullandıkları bir yoldur. Bütün anne babalar sınır koymayı kullanırlar. Çocuklara toplumun, kültürün ve ailenin kurallarını öğretmek için sınır koyma yolu kullanırız
SINIRLAR NEDEN ÖNEMLİDİR?
Çocuklar, hayata gözlerini açtıkları toplumun ve ailenin kurallarını anlamak isterler ve buna ihtiyaç duyarlar. Onlardan ne beklendiğini, diğer insanlarla birlikteyken durdukları yeri, ne kadar ileri gidebileceklerini ve çok ileri gittikleri zaman neler olacağını bilmek isterler. Büyüdükçe artan beceri ve kapasitelerini ölçebilmek ihtiyacındadırlar. Sınırlar, bu öğrenme ve keşfetme sürecinde çok önemli bir role sahiptir, ama anne babaların öğretmeye çalıştıkları dersler gönderilen sinyaller çok net olmadığı zaman kolayca yıkılabilirler.
ÇOCUKLAR NEDEN SINIRLARA İHTİYAÇ DUYAR?
1- Sınırlar, çocukların çevresindekileri öğrenmelerine yardımcı olur.
2- Sınırlar çevre tarafından beklenen davranışların tanımlanmasını sağlar.
3-Sınırlar, insanlarla olan ilişkileri belirler.
4- Sınırlar, çocuğun gelişimi destekleyerek büyümesine yardımcı olur.
5- Sınırlar çocuğun güvenliğini sağlar.
Anne babalar sınır koyarken çeşitli yöntemler kullanırlar. Kimileri sert davranarak, kimileri ikna ederek, kimileride iki uçta gelip giderek çocuğuna sınır koymaya çalışır. Kimileride kurallarını koyarken açık anlaşılır ve net bir şekilde kurallarını ortaya koyar. Yöntemler faklı olsa da herkes mesajlarını 2 temel şeyle karşı tarafa iletir: davranışlar ve sözlerle. İletişim sırasındaki bozulma sözler ya da davranışların net ve anlaşılır olmayışından kaynaklanır.
Aslında aileler çeşitli sınır koyma yöntemleri kullansalar da aslında temelde 2 çeşit sınır vardır:
Bunlardan biri Kesin sınır, diğeri ise gevşek sınırlardır.
Kesin sınırlar, çocukların uymasını istediğimiz kurallarımızı ve onlardan beklentilerimizi net bir şekilde çocuklara ulaşmasını sağlar. Net ulaşan bilgiler çocukların daha az itiraz da bulunmalarını sağlar. Çünkü bu kuralara ve beklentilere uymaları gerektiğini bilirler.
Gevşek sınırlar ise, sadece sözde kalır ve davranışa geçmezler. Çocukların hayatta istedikleri şey netliktir. Kesin bir tavır göremeyen çocuk anne babasının kendine koyduğu her sınırı ihlal etmeye çalışacaktır.
Kurallarımızın ve beklentilerimizin çocuklara net bir şekilde ulaşması için sözlerimizi kullanırız. Çocuklara sınırlarla ilgili sözlerin sağlıklı ulaşabilmesi için bilmemiz gereken bazı ipuçları vardır.
BU İPUÇLARI NELERDİR?
Sınır koyarken etkili davranışsal mesajlara birkaç örnek:
“ÇOCUKLARINIZA HER ZAMAN SAKİN BİR SES TONUYLA, KESİN MESAJLAR VERİN ve MESAJLARINIZI DAVRANIŞLARINIZLA PEKİŞTİRİN.”
Uzman Klinik Psikolog & Pedagog Aslı BAŞARI
Kaynakça: R.J. MACKENZIE, “Çocuğunuza Sınır Koyma” Ankara 2010, HYB Yayıncılık