İhtiyaç…
Yeryüzünde yaşayan tüm canlıların içsel dürtüleriyle ortaya çıkan fiziksel, sosyal, ve psikolojik gereksinimleri vardır. Bireylerin bedensel ve ruhsal olarak sağlıklı bir yaşam sürdürebilmeleri için temel ihtiyaçlarının gerektiği şekilde ve zamanında karşılanması gerekir. İnsanların temel ihtiyaçları fiziksel, sosyal, ve psikolojik olmak üzere üç başlıkta incelenebilir. Temel ihtiyaçların karşılanması ile kişi bedensel ve ruhsal olarak doyuma ulaşabiliyorken, bu ihtiyaçların karşılanmaması durumu uyum ve davranış bozukluklarının sebepleri arasında yer alır.
Fiziksel Temel İhtiyaçlar
Fiziksel temel ihtiyaçlar, insanın yaşamını sürdürebilmesi için bir zorunluluk olmasının yanı sıra yaşam değerini ve kalitesini yükselten önemli faktörlerdir. İnsanın fiziksel temel ihtiyaçları, psikososyal ihtiyaçlarından önce gelir ve fiziksel temel ihtiyaçları karşılanmamış bir birey üst basamaklardaki ihtiyaçlarını gerçekleştirmekte güçlük çekecektir. Bazı fiziksel temel ihtiyaçlar; beslenme, barınma, güvenlik, uyku ve dinlenme olarak sıralanabilir. Beslenme, insan yaşamının sürdürülebilmesi için bir gereklilik olup, sağlıklı ve dengeli beslenme insan yaşamının devam ettirilebilmesi için çok önemlidir. Beslenme ihtiyacını karşılayan birey barınma ihtiyacını karşılamaya yönelir ve bunun için güvenle oluşturulmuş sağlıklı bir fiziksel ortamın oluşturulması gereklidir. Güvenlik ihtiyacının karşılanabilmesi için çocukların dışarıdan gelebilecek her türlü tehdit ve tehlikelerden uzak tutulması gerekir. Bunun yanı sıra, insan yaşamının üçte birlik bölümünü kapsayan uyku ihtiyacı gelişim çağındaki çocuklar için ruhsal ve fiziksel anlamda büyük önem taşır. Uyku ihtiyacını karşılayamamış bir çocukta iştahsızlık, sinirlilik, aşırı direnç görülebilir.
Sosyal Temel İhtiyaçlar
İnsan yapısı incelendiğinde fiziksel ihtiyaçları giderilen bireyin bundan sonraki ihtiyacının sosyalleşmesiyle ilgili olduğu görülmüştür. İnsanın bireyselliği ve sosyal yönü diğer bireylerle iletişim kurması ve birlikte vakit geçirmesiyle ortaya çıkar. Arkadaşlık kurmak, bir gruba ait olmak ve statü sahibi olmak gibi bazı sosyal temel ihtiyaçlar basitten daha karmaşığa doğru sıralanabilir. Çocuğun ailesi ve çevresiyle kurduğu ilişki ve bu kişiler tarafından gördüğü destek çocuğun sosyal gelişimini olumlu etkilemektedir. Bilinçli bireylerin yetişebilmesi için fiziksel temel ihtiyaçların karşılanması kadar sosyal ihtiyaçların da karşılanması önemlidir. Çocukların sosyal yaşamlarındaki ilk rol modellerinin anne babaları olduğunu ve evdeki aile ilişkilerinin çocuğun sosyal anlamda tecrübe ettiği ilk ortam olduğunu bilmek gerekir.
Çocukların bazı sosyal temel ihtiyaçları şunlardır; arkadaşlık kurmak, bir gruba dâhil olmak ve bağımsız olmak. Arkadaşlık kurmak ve arkadaşlarla birlikte vakit geçirmek, sosyalleşmek için en temel koşullardan biridir. Yeni insanlarla tanışma, konuşma ve dinleme becerilerini edinme, paylaşma, duyguları tanıma ve ifade edebilme gibi bazı beceriler arkadaşlık kurmayla geliştirilen sosyal becerilerdir. Bununla birlikte insanların sosyalleşmesiyle ortaya çıkan bir gruba dâhil olmak aynı zamanda sevilme, onaylanma, bir grubun vazgeçilmez üyesi olma, güvenilme, beğenilme ve kabul edilme gibi istek ve ihtiyaçlarını da karşılamış olur. Bağımsızlık ihtiyacı, başkalarının denetim ve emiri dışında kendi hedeflerini belirleme, kararlarını verme ve bu doğrultuda hareket edebilme ihtiyacıdır. Erken yaşlarda ortaya çıkan bağımsızlık ihtiyacının doyurulması aynı zamanda çocukların ruhsal anlamda olgun bir kişiliğe sahip olması açısından önemlidir.
Uzman Klinik Psikolog
Merve Kılıç Yalçınkaya