Çocuğunuz sınava hazırlanırken siz de sanki kendiniz sınava girecekmiş gibi kaygı hissediyor musunuz? Hatta bazen ondan bile daha kaygılı buluyor musunuz kendinizi? Eğer öyleyse sınav sürecinde çocuğunuza nasıl destek olabileceğinize bakmak faydalı olacaktır.
Öncelikle ebeveyn olarak kendi kaygınızın farkına varmanız gerekir. Çocuğunuzun geleceğine dair endişelerinizin olması çok normal fakat bu endişelerin hepsini yansıtmak ona destek olmanızın önüne geçecektir. Kaygısını iki katına çıkaracaktır. Bu sınav çocuğunuzun sınavı ve siz destek kuvvet olarak onun yanındasınız. Bu ayrımı fark etmek çocuğunuzun bireyselleşmesine katkı sağlar. Sınava hazırlanma sorumluluğunu ona bırakmak kendi hayatına dair sorumluluk almasının en iyi yoludur. Kaygı kaygılı ortamda beslenir. Kaygıyı beslemek yerine destek kanalını devreye sokmak ona yardım etmenizi kolaylaştırır.
Çocuğunuzun içinde bulunduğu gelişim dönemi özelliklerini öğrenmek büyük önem arz etmektedir. Sınav sürecinde olması, içinde bulunduğu gelişim döneminden muaf tutmuyor onu. Ergenlik dönemi krizleri hakkında bilgi sahibi olmak ve bu krizleri etkili bir şekilde yönetmek bu süreçte sizin için çok daha destekleyici olacaktır. Örneğin bu dönemde yalnız kalma isteği normaldir çocuğunuz ders çalışmanın dışında da odasında tek başına kalmak isteyebilir. “Ben görüyorum sen odanda ders çalışmıyorsun” şeklindeki yaklaşım onun gelişim dönemine dair özelliklerini gözetmenizin önüne geçebilir.
Çocuğunuzun sınav sürecinden beklentilerinin neler olduğunun farkına varmanız bir diğer önemli noktadır. Sizin de bazı beklentileriniz olacaktır. Beklentilerinizin ne kadar gerçekçi olduğunu değerlendirmek onunla daha sağlıklı bir ilişki kurmanızı sağlayacaktır. İlgi ve yeteneklerine göre bir seçim yapma yolunda ona rehberlik edebilirsiniz. Tabi ki bunun için öncelikle onun ilgi ve yeteneklerine dair bilgi sahibi olmanız gerekir. Bu noktada Çocuğunuzla hayattaki değerleri konusunda konuşmanız faydalı olacaktır. “Mesleğinde nasıl bir insan olmak istiyor?” bu soru onu mesleki değerlerini keşfetmeye götürecektir. Bu değeri doğrultusunda ne gibi hedefler belirleyebilir bu konuda ona yol gösterebilirsiniz. Örneğin sınava hazırlanan bir öğrencinin mesleki alandaki değeri: yardımsever olmak ise hedefleri arasında tıp psikoloji veya hemşirelik okumak olabilir. Ebeveyn olarak çocuğunuza değer odaklı bir hedef belirlemesi yolunda önderlik ettiğinizde onun tek bir hedefte hapsolmasının önüne geçebilirsiniz. Bu da sınava dair yaşadığı performans kaygısını azaltabilir. Değer odaklı bir yaklaşım ona birden fazla seçim hakkı sunacaktır.
Çocuğunuza her an onun yanında olduğunuzu söylemek ve bunu davranışlarınızla göstermek ona destek olmanızı sağlar. Sınav süreci onlar için oldukça zor bir süreç. Çoğu zaman kendilerini bu süreçte yalnız ve çaresiz hissetmeye yatkın olurlar. Böyle anlarda anne babalarından her koşulda destek alacaklarını bilmek onları rahatlatır. Sınav sonucu ne olursa olsun biz senin yanındayız, bir koşul olmaksızın her an arkandayız sözlerini duymak bu zorlu sürecin daha rahat geçmesini sağlar.
Şunu unutmayalım sınav çocuğunuz için bir son değil yeni bir yaşantının başlangıcı. “Bitecek ve kurtulacaksın” söylemi yerine “bu sınav hayat defterinin yeni bir sayfası” mesajını vermek onu motive etmenin en önemli adımıdır.
Klinik Psikolog Fatma ÖZDEMİR GÜNDÜZ
