Geçtiğimiz ay Lütfi Kırdar 'da düzenlenen Anne-Çocuk fuarına katıldım bir dostumuzun standında. Benim için çok heyecan verici bir katılımdı zira daha önce sadece anne-baba adaylarının ve anne-babaların ilgi gösterdiği bir ortamda bulunmamıştım. Fuarda en çok dikkatimi çeken şu oldu: Ebeveynler çocuklarının gerek kişisel gerek akademik eğitimleriyle ilgili gerçekten çok endişeliler. Standlar arasında gezerken bir sihirli değnek ararcasına bakınan yüzlerce anne baba gördüm.
Bu nedenle bu yazımı çocukların eğitiminde anne-baba-çocuk arasındaki etkili iletişim modelleri hakkında yazmanın çok yerinde olacağını düşündüm.
Yaradılışın özüne baktığınız zaman her şeyin başının sevgi olduğunu görürsünüz. Tüm kainat sevgi dilini konuşur. Biz sevgiyi sadece insanlara özgü sanırız. Halbuki canlı cansız her şey sevgiye karşılık verir. En belirgin örnek olarak şunu söyleyebilirim (eğer bu deneyi hiç duymadıysanız bir araştırın derim!), ünlü Japon bilim adamı Dr. Masaru Emoto, su molekülleriyle yaptığı deneyde, suyu dondurarak su kristallerine "Teşekkür ederim" gibi iyi sözler; "Seni Aptal" gibi kötü sözler söyleyerek kristallerin formunu incelemiştir. İyi sözler dinletilen su kristalleri kusursuz güzellikte forma girmiş, kötü sözlere maruz kalan kristallerin formu ise bozulmuştur. İnsan vücudunun %85'inin su olduğunu ise parantez içinde hatırlatmak isterim...
Bu örneği vermemin nedeni canlı-cansız tüm varoluşun aslında sevgi üzerine olduğunu vurgulamak içindi. Her anne-babanın evde çocuklarıyla olan iletişiminin sevgi üzerine olduğu şüphesiz bir gerçektir. Fakat herkesin "sevgi" kavramından anladığı çok farklı! Herkesin sevgisini belli ediş şekli ve karşısındakinden sevgiyi alma şekli de çok farklıdır. Hatırlanması gereken en önemli nokta şudur ki, bir çocuk cezalandırıcı davranışlar yerine ancak sevgiyle eğitilebilir.
Hem çocuklara hem de yetişkinlere dair beş farklı sevgi dili vardır. Anne-baba olarak evde kimin hangi dilden anladığını bilmezseniz, ortalıkta bambaşka dilleri konuşan farklı bireylerin bulunduğu garip bir hal alır durum. Bir çocuğun akademik başarısının en büyük nedenlerinden biri sevgi deposunun dolu oluşudur. Bu aynı zamanda hayata karşı dimdik durmasının da temelidir. Nedir bu beş sevgi dili?
1- Onaylayıcı cümleler: Bazı çocuklar sürekli onaylanma ihtiyacı hissederler. Yaptıkları şeyleri beğenip beğenmediğinizi veya nasıl bulduğunuzu sorarlar sıklıkla. Siz ne yaparsanız yapın ona söyleyeceğiniz birkaç güzel ve yüreklendirici söz kadar etkili olmayacaktır. "Aferin, bunu başaracağını biliyordum ve daha iyisini yapacağından da eminim." veya "Seni çok seviyoruz" gibi.. "Hı hı, evet" gibi kısa ifadeler etkili olmayacaktır.
2-Kaliteli Vakit: Bazı çocuklar ise anne babayla vakit geçirmeyi severler, ama siz tv karşısında bir dizi izlerken onunla vakit geçirmiş sayılmıyorsunuz, bunu baştan hatırlatalım. Tüm ilginizin çocuğunuzda olduğu, paylaşımda bulunduğunuz bir aktiviteden bahsediyoruz burada. Bu tür çocuklar siz tv seyrederken sürekli soru sorar ve ilgiyi kendilerine çekmek için ellerinden geleni yaparlar. Bir spor aktivitesi, ailece oynanan bir oyun veya birlikte yapılan bir puzzle gibi aktivitelerle birlikte kaliteli vakit geçiriyorsunuz demektir.
3- Armağanlar: Size yaptığı resimleri, yazdığı şiirleri armağan eden, harçlığı ile ufak hediyeler almaya çalışan bir çocuk armağanlara önem veriyor ve sevgisini bu şekilde ifade ediyor demektir. Bir çocuk için hediyelerin maddi değerlerinden çok manevi değerleri vardır. Siz de ona zaman zaman ufak hediyeler alabilir, onun için yüreklendirici sözlerle yazılmış bir mektup verebilir, ve sadece onun için hazırlanmış yemekler yapabilirsiniz. Bu onun sevgi deposunu dolu tutmak için birebirdir!
4-Dokunma: Fiziksel temas tüm çocuklar için aslında çok önemlidir. İçten bir sarılma her şeyi değiştirebilir. Fakat bazı çocuklar var ki, ona onaylayıcı cümleler bile söyleseniz sırtını sıvazlayarak yapmanız gerekir. Bu tür çocuklar sürekli size sarılır, dokunur, bir şey sorarken fiziksel temasta bulunurlar veya duygularını dokunsal kelimeler kullanarak ifade ederler "film çok dokunaklıydı", "çok canım acıdı" gibi. Bu tür çocuklara sözel olarak "aferin" veya "seni seviyorum" yetmeyecektir, dokunarak söylenmelidir.
5-Hizmet Davranışları: Bu dili konuşan çocuklar sürekli birileri için bir şeyler yaparlar. Evde hizmet etme eğiliminde olabilir, sizin için yemek pişirmek vs. gibi hizmetlerde bulunmak isteyebilirler. Bir hediye alırken bile özenle ve titizlikle seçerler. Bu tür çocuklar, onlar için koşulsuz olarak ne yaptığınızı görmeye odaklanırlar. Koşulsuz hizmet davranışını yürekten yaparlar ve kendilerine de yapılmasını arzularlar.
Bu listede bulunanların hepsi elbette hepimizde ve her çocukta mevcuttur fakat bir tanesi mutlaka diğerlerinden daha baskındır. Bunu tespit edip buna göre davranırsanız evde harika bir iletişim kurmak için en temel adımı atmış olursunuz. "İnsanlar konuşa konuşa anlaşırmış" deyimi boşuna söylenmemiştir fakat ancak sevgi dilini konuşursanız etkili iletişim kurmuş sayılırsınız.
Bu konuyla ilgili daha derin okuma yapmak isteyenler için Gary Chapman'ın "Çocuklar için 5 Sevgi Dili" ve "Beş Sevgi Dili- Sevdiğiniz İnsana Yürekten Bağlılığınızı Nasıl İfade Edersiniz" isimli bu iki kitabı tavsiye ederim.
Anne-baba toprak, çocuklar ise o toprağın meyvesidir. Siz toprağa ne ekerseniz onu elde edersiniz.
Bahar Varol
