ÇOCUKLARIN PSİKOLOJİK İHTİYAÇLARI

Çocukların psikolojik ihtiyaçları en az fiziksel ve sosyal ihtiyaçlar kadar önem taşımaktadır. Ailelerin, çocukların ihtiyaçlarına cevap verme şekli çocukların da yaşadıkları dünya ve olaylara karşı verdikleri tepkileri etkilemektedir. Çocuklar güvende hissetmeyi, sevilmeyi ve duygusal anlamda desteklenmeyi ilk olarak ailelerinden öğrenirler. Ebeveynlerin, çocukların ihtiyaçlarını karşılama konusunda duyduğu merak ve gösterdiği ilgi, çocukların kararlı, şefkatli, sağlıklı ve bağımsız bireyler olarak yetişmelerini sağlar. Çocukların psikolojik ihtiyaçları çok çeşitli olmakla birlikte bazı temel psikolojik ihtiyaçlar sevme ve sevilme ihtiyacı, öz saygı (benlik saygısı) ihtiyacı ve eğitim – bilgi (kendini gerçekleştirme) ihtiyacı olarak sıralanabilir. 

Çocukların Psikolojik Gelişiminde Sevme ve Sevilme İhtiyacı

İnsanların, yalnızlık ve soyutlanma gibi psikolojiyi olumsuz etkileyen duygularla başa çıkabilmelerinin en iyi yolu; diğer insanlarla duygusal yakınlık kurabilmeleri ve aidiyet hissine sahip olmalarıyla yakından ilgilidir. Çocuklar da aynı şekilde sevilmeye ve ait olmaya ihtiyaç duyarlar. Çocukların bu duyguları hissedebilmelerini sağlayan bazı örnekler şöyle sıralanabilir;

Çocuklara diğer insanlarla nasıl iletişim kurması gerektiğini ve sevgisini gösterebileceğini öğretmek,
Sarılarak, öperek ya da sırtını sıvazlayarak koşulsuz sevginin fiziksel olarak ifade edilişini öğretmek,
Saygılı ve ilgili bir ebeveyn olarak çocukların ihtiyaçları ve hisleri hakkında bilgi sahibi olmak,
Çocukların sevgi ve ilgi ihtiyacını tüm şefkat ve dikkatimizi onlara vererek ödüllendirmek.

Özsaygı (Benlik Saygısı) İhtiyacı

Çocuklar da dâhil bütün insanlar için kişinin kendine olan özsaygısı ve diğer insanların duyduğu saygı yüksek derecede önem taşır. Bunun sağlanmasıyla, çocukların kendine olan güveni gelişir ve kendisini toplumun önemli bir üyesi olarak hissetmeye başlarlar. Bunun tam tersi durumlarda ise çocuk kendini değersiz görmeye başlayacaktır. Çocukların benlik saygılarının gelişmesini sağlamanın yollarından biri onların kabul etme, dürüstlük, bağımsızlık ve tüm yeteneklerini içeren iyi davranış özelliklerini takdir etmekten geçer. Bu aynı zamanda çocukların pozitif davranışlarını ödüllendirerek, karar verme aşamalarında destek olarak, ahlak ve değer yargılarından övgü ile söz ederek yapılabilir. Buna ek olarak, çocukların yaptıkları yanlışlar da doğruları öğrenmeleri için yapıcı bir tecrübe olarak görülebilir ve bu sayede çocuklar desteklendiğini hissederek, yeni şeyler denemeye daha istekli olurlar.

Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı

Çocukların bağımsız ve başarılı birer yetişkin olarak büyüyebilmeleri için onların bilmek isteme ve kendini gerçekleştirme ihtiyaçlarının karşılanması gerekmektedir. Bu ihtiyacı karşılanmamış bir çocuk kendini rahatsız, endişeli ve gergin hissedecektir. Çocuklar sorular sorduğunda ödüllendirilerek ve ilgi alanları desteklenerek bilme ve kendini gerçekleştirme ihtiyaçlarının karşılanmasına yardımcı olunabilir. Ev ödevlerinde yardımcı olmak, eğitici oyunlar oynamak ve birlikte okumalar yapmak kendini gerçekleştirme gelişimine katkıda bulunacak bazı aktivitelerdir. Bunların yanı sıra, çocuklarınızla sanat, müzik, tiyatro, okuma, spor ve açık hava aktiviteleri gibi kendi faaliyetlerinizi de paylaşmak gelişimi açısından olumlu gelişmeler sağlayacaktır.

Uzman Klinik Psikolog

Merve Kılıç Yalçınkaya