ÇOCUKLARDA OKUL KORKUSU-FOBİSİ
Bazı çocuklar okula başlamadan önce çok istekli olsalar da okul zamanı geldiğinde bu istekleri kalmaz;okulda ilk gün korkusu yaşar ve okula gitmek istemezler.
OKUL KORKUSU-FOBİSİ NEDİR?
Çocukda okulda oluşan yoğun sıkıntı ve huzursuzluk sebebiyle okula gitmekten kaçınma ve okulda yalnız kalamama ile süren duruma okul korkusu (okul fobisi) adı verilmektedir. Her yüz çocuktan yaklaşık 4–5 tanesi bu tepkisini okul korkusuyla ortaya koyar.
Okul korkusu, okula gidişin ilk günlerinde ortaya çıkabildiği gibi herhangi bir zamanda da ortaya çıkabilir.
ÇOCUKLARDA OKUL KORKUSU-FOBİSİNİN ÖN BELİRTİLERİ
Akut ve Kronik Okul korkusu-fobisi:
Okul korkusu tepkileri ilk görülmeye başladığı sırada şiddetli bir takım belirtiler dikkati çeker. Akut okul korkusu olan çocuklar evde kaldıkları sürece mutludurlar. Arkadaş ilişkilerinde ve sosyal faaliyetlerde etkindirler. Hatta bu çocuklar evde kaldıkları süre içinde ev ödevlerini yaparlar. Akut okul korkusu ilköğretimden liseye kadar her yaştan, her kültürde görülebilir.
Kronik okul korkusu ise zamanla oluşur. Bu korkunun oluşmasında gencin çocukluk yıllarındaki akut okul korkusunu da içine alan çeşitli davranış problemlerinin rolü büyüktür.
Kronik okul korkusu, akut okul korkusunun tam tersine bir takım uyum zorluklarını içerir. Kronik okul korkusu olan çocuklar sadece okuldan değil, aynı zamanda önceden zevk aldıkları faaliyetlerden de uzaklaşmaya başlarlar. Bu çocuklar ne ders çalışırlar nede belirli bir ilgi alanında faaliyet gösterirler.
OKUL KORKUSU-FOBİSİ GÖRÜLME SIKLIĞI
Okul korkusu ana okuluna giden, ilk okula yeni başlayan çocuklarda sık görülür. Yapılan araştırmalarda okul korkusu olan kız ve erkek çocuklar arasında anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Her sosyo-ekonomik düzeyde görülmekle beraber, orta sosyo-ekonomik düzeyde daha fazla görülmektedir.
OKUL KORKUSU-FOBİSİ GÖRÜLEN ÇOCUKLARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ
OKUL KORKUSU- FOBİSİ NEDENLERİ
Ayrılık Endişesi: aileden ayrı kalmanın getirdiği mutsuzluk okul fobisine neden olur.
Yeni deneyimlerle baş etme: Güçlüğe neden olan faktörlerden bir diğeri de çocuğun değişim ve yeniliklerle baş etme ihtiyacıdır. Farklı bir ortama girme yabancılarla tanışma, okul kurallarını öğrenme, kişisel disiplini geliştirme, gibi deneyimler okul korkusuna neden olabilir.
Gerçekçi olmayan yüksek beklentiler: Yetişkinlerin beklentileriyle mücadele etmek, bazı çocuklarda strese yol açan başlıca etkendir. Daha çok, mükemmeliyetçi ebeveyn tutumu sonucu oluş ur ve okul korkusuna sebep olur.
Kendini yalnız hissetme: Arkadaş edinme konusunda yetersiz yada isteksiz gibi görünen utangaç ve çekingen çocuklar okula uyum göstermekte daha fazla güçlük çeker ve okul korkusu yaşayabilirler.
Zarar verici davranışlara maruz kalma; bu tüm yaş düzeylerinde görülebilir, çocuklarda kaygı ve üzüntüye neden olur.
OKUL KORKUSU NE ZAMAN ORTAYA ÇIKAR?
Yukarıdaki kişilik özelliklerini taşıyan çocuklarda ailede, çevrede meydana gelen bir yaşam olayıyla okul korkusu kendisini gösterir. Örneğin;
Okul fobisi olan çocuklar ve aileleri üzerinde yapılan birçok araştırmada şu sonuçlar görülmüştür:
Anne-baba çocukla ilişkilerinde aşırı verici, koruyucu kollayıcı bir tutum takınmaktadır. Çocuğun yapabileceği her şeyi onlar yapmaktadır. Böylelikle çocuk pasif ve bağımlı kişilikte yetişmektedir.
Anne-baba gergin, sıkıntılı doğadadırlar. Çocukları için “başlarına bir olumsuzluk, felaket gelirse” endişesini taşırlar.
Ebeveynlerin korku ve endişesi çocuğa yansıtılır. “Acaba başına bir şey gelir mi?” Çocuklardaki özgüven eksikliği nedeniyle çocuk anne-babadan ayrı kaldığında başına bir şey geleceği korkusunu yaşamaktadır.
Çocuk aynı korkuyu anne-baba için de taşır. Onlardan ayrı kaldığında onların da başına bir şey gelecek diye korkmaktadır. Veya çocuk, ebeveynlerinin kendisini terk edeceklerini düşünmektedir
OKUL KORKUSU-FOBİSİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Çocuğun fiziksel yakınmaları varsa kontrol etmek için doktora götürün.
Sınıf çalışmalarının zorluğundan, sıkıcılığından veya okul arkadaşları veya öğretmeni ile ilgili konulardan şikâyet ediyorsa okulu ziyaret edin.
Korkuları hakkında konuşmaya teşvik edin. Onu yatıştırın ve gün boyunca nerelerde olacağınız, okulda acil bir durum olduğunda çocuklarla kimin ilgileneceğini ve korkuları olduğunda okulda kimlerle konuşabileceği hakkında bilgi veriniz.
Okula düzenli devam etmesi konusunda ısrarlı olun. Yakınmaya devam etse de giyinmesine, servise binmesine veya okula kadar yürümesine yardım edin.
Eğer sorun zor ise; çocuğun bir-iki saatliğine, daha sonra yarım gün sonrada tam gün okula gitmesini sistematik bir yaklaşım kullanarak sağlayın.
Çocuğun, ailesini önce günde iki kere sonra bir kere aramasına izin verin. Daha sonrada bu ayrıcalığı ortadan kaldırın.
Bir kere bile olsa çocuğun kazanmasına izin verilirse sorunun daha kötüleşeceği unutulmamalıdır. Eğer, belirli gün veya hafta okula devam zorunluluğu varsa ve çocuk bu sınırı zorlamaya çalışıyorsa bu noktada pes etmek tamamen başa dönmek demektir.
Bu sorun genellikle ana-baba ve okul personelinin işbirliği ve doğru yaklaşımlarıyla birlikte aşılır.Yanlış davranışlar sorunun kemikleşmesine ve okul da sosyal ve akademik sorunlara yol açabilir,bir uzmandan yardım alın.
Psk. Yasemin AYDIN
Kaynakça:
Yavuzer, Haluk : Eğitim ve Gelişim Özellikleriyle OKUL ÇAĞI ÇOCUĞU, , İstanbul, 2000
Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği: EYVAH ÇOCUĞUM ZOR
Pedam.com/cocuk_psikolojisi/okulfobisi.htm.
Yeditepehastanesi.com.tr/okul_fobisi.asp.
Saglikmemurlari.org/gecici/okulfb/htm.
Eklenme Tarihi : 11/09/14 19:14:36
Kaygı (anksiyete) bir olay ve durum karşısında yoğun bir korku ve panik duyma halidir. Bu kaygıyı tetikleyen faktör ortadan kalktığında…
Çocukların psikolojik ihtiyaçları en az fiziksel ve sosyal ihtiyaçlar kadar önem taşımaktadır. Ailelerin, çocukların ihtiyaçlarına cevap verme şekli çocukların da…
Yeryüzünde yaşayan tüm canlıların içsel dürtüleriyle ortaya çıkan fiziksel, sosyal, ve psikolojik gereksinimleri vardır. Bireylerin bedensel ve ruhsal olarak sağlıklı…
Ergenlik; çocukluk ile yetişkinlik arasında fiziksel, duygusal ve bilişsel olarak değişim gösteren, bir olgunlaşma ve geçiş dönemi olarak değerlendirilir. Ergenlik…
Onaylanmak, takdir görmek, fark edilmek, övülmek her yaş grubundan insanın ihtiyacıdır. Var olduğunun, yaşadığının, fark edildiğinin ve önemsendiğinin kanıtı niteliğindedir.…
Travma, yaşamda ani olarak gelişen, günlük rutini bozan, stres ve kaygı yaratan yaşantılar olarak tanımlanabilmektedir.
En sık görülen ruh sağlığı bozuklukları ise kaygı, öfke, davranış bozuklukları, otizm, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi sorunlardır.
“ben kimseye hayır diyemiyorum, zorlanıyorum” cümlesini sıkça duymuşsunuzdur, hatta belki söyleyenlerden biri sizsinizdir. Aslında “hayır” kelimesi her bireyin çocukluğunda söylemeyi…
İş stresi ve yoğunluğu, hayattaki sorumluluklarımız, kendi hayatımız veya sevdiklerimiz adına hissettiğimiz korku ve kaygılar bazen ağır gelebiliyor. İstemsizce ya…
Özellikle kişilik gelişiminde çok önemli bir zaman dilimi olarak nitelendirilen 0-6 yaş grubunda edinilen bilgiler tamamıyla ailenin yönlendirmesiyle kazanılır. Siz…
Ebeveynlik yeni bir bireye rehberlik etme, yeni bir dünya oluşturma ve şekillendirmede kılavuz olmaktır bir anlamda. Okula başlamak üzere olan…
Sonbahar bir geçiş mevsimidir ve her ne kadar parlak güneşe rastlasak bile her defasında ona eşlik eden soğuk bir rüzgar…
Kişiliğin temelini özgüven duygusu oluşturmaktadır. Özgüven duygusu, ailesel yaşantı içerisinde 0-6 yaş arasında kazanılır. Çocuk, yaklaşık bir yaşından itibaren bir…
Psikoterapi ruh sağlığına ilişkin sorunların, bir profesyonel ile konuşulması yoluyla çözümlenmesi girişimlerine verilen genel bir addır. Psikoterapi bir çok ruhsal…
Okul çocuklar için ilk sosyalleşme kurumu olmasına rağmen çoğu çocuk için korku unsuru olabiliyor. Okul fobisi çocuğun okula gitme konusunda…
Okulların açılmasıyla birlikte okula yeni başlayan çocuklar ve ebeveynleri kendilerini okulların kapısında göz yaşlarının yakınmalara karıştığı karmaşık ve zorlu bir…
İnternet bağımlılığı bir hastalıktır. Bağımlılık tanımına bakarsak; genel olarak bir kişinin, bağımlı olduğu nesneden uzak kalamaması ve bu nesneye ulaşamadığında…
Dikkat eksikliği dikkat süresinin ve yoğunluğunun yaşına göre olması gerekenden az olmasıdır. Dikkatin belirli bir noktaya toplanamaması, kolayca dağılması gibi…
Paylaşımcılık tamamen doğuştan gelen bir duygu değildir. Çocuklar paylaşma duygusunu sonradan kazanırlar. Paylaşma büyük ölçüde bir arada ve beraber yaşamanın…
Kişinin cinsel eylemde bulunma yetisinin yerinde olmasına rağmen cinselliğe karşı belirli bir istek azlığı ya da hiç olmaması durumudur. Kadınlarda…
Efsane olmuş ağızdan ağıza, kulaktan kulağa dolaşarak yayılan çoğu zaman kaynağı gerçek olmayan bir kavramdır mit. Toplum içerisinde yerleşik mitler…
Uyku bir bütün olarak değerlendirilmeli, gündüz uykusunun gece uykusunu etkilediği unutulmamalıdır. Bu yüzden, çocuklarınızı mümkün olduğunca okul öncesi eğitimden geldikten…
Cinsel sağlık, yaşı medeni durumu ya da cinsel tercihi ne olursa olsun, cinsellik insan hayatının önemli bir parçasıdır ve yaşam…
Evliliğin temelini karşılıklı iletişim ve fikir çatışmaları oluşturur. İçerisinde tartışmayı barındırmayan bir evlilik düşünmek, bunu hayal etmek ve bunu sağlamak…
Kardeş kıskançlığı, yeni bir kardeşin gelmesi ya da gelme düşüncesi, aileye yeni birinin katılması, çocuğun benliğine yönelik bir tehdit olarak…
Siz de çoğu ebeveyn gibi, çocuğunuzun telefonla, tabletle ya da bilgisayarla çok fazla zaman geçirdiğinden yakınıyorsanız, ufak tefek adımlarla durumu…
Fazla yemek yemek de, aç kalmak kadar vücudumuzun tepki vermesine sebep olan bir durumdur. Yemek yedikten sonra mide sindirim işlemine…
Duygulardan arınmış mekanik beden hareketleri. Kimsenin birbirine sorumlu olmadığı istersen dönüp arkanı uyuyabildiğin, istersen çekip gidebildiğin ilişki biçimi.
Anne baba tutumunun kalitesi çocuğunuzun gelişiminde kilit faktördür. Çocuklar günlük vakitlerinin çoğunu ailesiyle geçirir. Bu nedenle de ebeveyn tutumları çocukların…
Bebekler, doğuştan dil ve konuşma yeteneğiyle doğarlar; ancak yönlendirme çok önemlidir. Araştırmalar, çocuğun nasıl ve ne zaman konuşmayı öğrendiği konusunda,…
Kanser hastalığı ve ruhsal yapımız arasında, görünmeyen fakat oldukça kuvvetli bir bağ olduğu kanıtlanmıştır. Kanser tanısı alan bir hasta, ilk…
Çocuklar, hayata gözlerini açtıkları toplumun ve ailenin kurallarını anlamak isterler ve buna ihtiyaç duyarlar. Onlardan ne beklendiğini, diğer insanlarla birlikteyken…
Panik bozukluk; beklenmeyen bir anda ani ortaya çıkan, panik ataklar ile seyreden bir hastalıktır. Panik ataklar ise; panik bozuklukta yaşanılan…
Bağlanma kuramcılarına göre, insanın yetişkinlikte yaşadığı romantik ilişkilerin niteliği ve partnerinden beklentileri, kişinin küçüklüğünde annesiyle kurduğu bağlanma stili ile belirlenir.
Her birey kendi yaş ve eğitim grubundaki bireylerle, kendi kapasitesine göre kıyaslanmaktadır. Elimizdeki çalışmaların da ışığında artık hangi hastalıklarda beynin…
Çalışan annelerin çocuklarına karşı olan, "Acaba ona yeterince vakit ayırabiliyor muyum?" vicdani sorgusu zihinlerini meşgul eden en önemli sorudur. Önemli…
Etrafınızda şimdiki aklım keşke gençken olsaydı diyen olgun insanlar vardır mutlaka. Çok sık karşılaşırız bu sözle. Geçmişteki hatalarını telafi etmek…
Dikkatinizi çekiyordur mutlaka sürekli mutsuz olduğundan, hayatının istediği gibi gitmediğinden, insanların ona hiçbir zaman hak ettiklerini vermediğinden yakınan insanlar. Sürekli…
Gençlik döneminin ergen için sorunlu bir dönem olduğu ve bu dönemde ergenin toplumla ve ailesiyle çeşitli çatışma ve problemler yaşadığı…
Çocuklar ölüm kavramını ilk ne zaman tam anlamıyla kavrıyorlar? İlk araştırmalar (1940’larda) ölüm kavramının yetişkin düzeyine ulaşmadan iki ön evreden…
Cinsellik yaşamın bir parçasıdır. Yok saymak mümkün değildir. Böyle olunca, çocukların yaşamında cinsellikle ilgili soruların doğru zamanda ve doğru bir…
Mutlu olmak için ilk yapmamız gereken, başkalarından beklentilerimizi bir kenara bırakmak ve bu duygu durumundan kurtulmaktır. Çünkü onlar mutluluğumuzu bizim…
Ergenlerde kendine zarar verme davranışlarının başında ''Kesme Davranışı'' geliyor. En sıklıkla kullanılan ve belirli periyotlarda tekrarlayıcı olduğunu gözlemlediğimiz bir davranıştır.…
Kaç yaşında olursa olsun her öğrenci, yıl boyunca yaz tatilini bekler ve tatilini gönlünce geçirmek ister. Tatiller, dinlenmek ve yenilenmek…
Çocuklara yaz tatillerini nasıl geçirmek istedikleri sorulduğunda çoğu çocuk, “ Hiçbir şey yapmadan, uyuyarak, televizyon izleyerek, bilgisayarda oyunlar oynayarak ve…
Öfke normal ve sağlıklı bir duygudur ve her insan öfke duygusunu yaşar. Öfke kontrolden çıkıp da yıkıcı hale dönüşmediği sürece…
Bu bozukluğun en öne çıkan özellikleri, kişiler arası ilişkilerde, kimlik duygusunda ve duygulanımda tutarsızlıklar ile dürtüleri kontrol etmekte zorluk çekmedir.…
Günümüz Türkiyesinde 37 milyon kutu antidepresan ilaç kullanılıyor ve bunların temelinde genelde ‘depresyon’ çıkıyor. Türkiye’de antidepresan kullanım oranının son beş…
Mastürbasyon ergenlik döneminde özellikle erkek çocukta en yaygın olan cinsel etkinliktir. Mastürbasyonun nedeni, en basit şekliyle tamamen fiziksel olan cinsel…
Stres altındayken insan içgüdüsel olarak iki tepki vermektedir. Ya kaçacak ya savaşacak… Bedenimizin bütününü korumak adına beynimiz bu komutu verir.…
Evlilik insan yaşamının kalitesine dair bir barometre gibidir. Yaşamınızın kalitesi evliliğinize bakarak anlaşılabilir. Ve bu paralelde iyi bir evlilik kişinin…
Alt ıslatma iki şekilde görülmektedir. “Birincil Enuresis” ve İkincil Enüresis diye adlandırılmaktadır. Birincil enuresis yani “Birincil alt ıslatma” kas kontrolünün…
Her oyun farklı gelişim alanlarına destekte bulunmaktadır. Hal böyle olunca, oyuncak seçerken çocuğun bulunduğu gelişim alanı dikkate alınarak seçim yapılmalıdır.…
Evlilik ve boşanma araştırmalarının duayenleri Dr. John ve Julie Gottman 3.000’ den fazla çiftle çalışarak kadın erkek ilişkilerini nelerin bitirdiğini…
Çocukların öğrenme gereksinimlerini karşılarken en önemli husus çocuğun kendisidir. Çocuğa öğretilecek hiçbir şey çocuğun kendisinden önemli olamaz. Çocuğun öncelikle duygusal…
Bu bozukluğun en öne çıkan özelliği, düzenlilik, mükemmeliyetçilik, zihinsel ve kişiler arası ilişkilerde kontrollü olma gereksinimidir. Bundan dolayı esnek olamazlar…
Mutluluk, eşlerin birbirine karşılıklı saygısıyla var olabilir. Evliliğinizi eşinizle karşılıklı bir mücadele ortamına dönüştürmeyin. ’Ben’ yerine ’biz’ düşüncesini yerleştirin. Mutluluğunuz…
Akran Zorbalığını tanımlayacak olursak eğer bir ya da birden fazla çocuğun özellikle kendinden güçsüz çocukları kasten ve sürekli rahatsız etmesi…
Çocuk doğduğu andan itibaren çevresi ile kurduğu etkileşim sayesinde kendine ve dünyaya ilişkin bilgiler oluşturur. Psiko-sosyal gelişim kuramını ortaya koyan…
Okul çağındaki bireyin temel gelişimsel görevi başarı/beceriklilik duygusunu tatmaktır. Bireyin okul yaşantısında kazanması gereken akademik becerileri edinmesi, başarı/ beceriklilik duygusuna…
Artık günlük yaşamımızda sıkça duymaya başladığımız “farkındalık” terimi ne anlama geliyor? Yaşıyorsak zaten farkında olmamız gerekmiyor mu? Aklımız, zihnimiz yerinde.…
Evliliğin ilk zamanları ve balayı geçtikten sonra sorunlar çıkmaya başlıyor. İşte para, arkadaşlar, programlar konusunda çiftlerin düşmemeleri gereken hatalar...
Günümüz koşullarında çocuk yetiştirmenin çok da kolay olmadığı, hatta epey zorlaştığı söylenebilir. Aile büyükleriyle birlikte oturma devri çoktan kapandı ve…
"Öfke ile beraber akıl da uçar gider" demiş E. Lessing. Öfkenizi ister dışa dönük yaşayın, isterseniz içinize atın sonuçta ya…
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), DSM-IV-TR(Amerikan Psikiyatri Birliği: Psikiyatride Hastalıkların Tanımlanması Ve Sınıflandırılması El Kitabı, Yeniden Gözden Geçirilmiş Dördüncü Baskı)’deAnksiyete Bozuklukları…
Pek çok anne, çocuğunun gerektiği gibi beslenemediğini düşünür. Bunların bir kısmı, sadece kuruntudan ibaret olmakla birlikte; bir kısmının da gerçeklik…
Yeni bir eğitim-öğretim yılının 1.dönemini tamamlamış bulunmaktayız. Birinci dönem karnesi çocuğun başarını temsil eden bir sonuç değil; sizlere ve çocuğunuza…
Sevgili öğrenciler; yeni bir eğitim-öğretim yılının 1.dönemini tamamlamış bulunmaktayız. Sizlere önerimiz hem tatil sürecinde iyi dinlemeniz hem de kendinizi tarafsız…
Sevgili anne ve babalar 2015-2016 Eğitim-öğretim yılının ilk dönemini çocuğunuz ile birlikte bitirmiş bulunmaktasınız. Evet, belki de bu ilk dönem…
Aşık olmak ingilizceden çevirdiğimizde ‘aşka düşmek’ olarak çevrilebilir. Bakıldığında doğrudur da, düşmek pasif bir eylemdir ve aşk kaçınılmaz olana teslim…
Geçtiğimiz ay Lütfi Kırdar 'da düzenlenen Anne-Çocuk fuarına katıldım bir dostumuzun standında. Benim için çok heyecan verici bir katılımdı zira…
İnsanları şöyle bir gözlemlediğimde, ya da bana gelen danışanlarımın paylaşımlar sırasında aktardıklarından çıkardığım sonuç şu ki; biz insanlar zamanımızı nasıl…
Fobik bozuklukların temel özelliği, kaygı bozukluklarında serbest olan kaygının bir duruma veya kişiye bağlanmasıdır.
Stres, organizmanın bedensel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ve zorlanmasıyla ortaya çıkan bir gerginlik durumudur. Tehlike ile karşılaşınca canlı kendini…
Alt ıslatma (enürezis) istemsiz ve uygunsuz idrar kaçırma olarak tanımlanır. Gece olduğunda “nokturnal enürezis”, gündüz olduğnda “dı̇ürnal enüresı̇z” adını alır.…
Çocukta bu belirtilerden bir tanesi olabileceği gibi, iki tanesi veya üç tanesi de olabiliyor. Çocuk okuyamıyor ancak yazıyor, yazıyor ancak…
İnsan; tarih boyunca hakkında yargılamalar ve tanımlamalar yapılan, tüm felsefi akımlar, ideolojiler ve hatta sanat anlayışları tarafından bir kalıba sokulmaya…
Amerikalı Psikoterapist Richard Earskine, bir grup psikoterapist ile birlikte danışanların terapide en çok dile getirdikleri ihtiyaçları incelediklerini ve bu ihtiyaçları…
2011-2012 eğitim öğretim yılı içinde ilk kez ülkemizde uygulanan 4+4+4 sistemi, 66 ayı dolduran çocukların birinci sınıf olmasını zorunlu kıldı.…
Obsesif kompulsif bozukluk(OKB) DSM-IV-TR(Amerikan Psikiyatri Birliği: Psikiyatride Hastalıkların Tanımlanması Yeniden Gözden Geçirilmiş Dördüncü Baskı)’de Anksiyete Bozuklukları başlığı altında ele alınan…
Başlıca özelliği ergenlik ve ergenlik sonrasında başlar, değişik durumlarda ortaya çıkar. Üstünlük duygusu beğenilme gereksinimi ve empati (Başkalarının isteklerini, duygularını,…
Erkekte sertleşememe sorunu, sürekli olarak veya yineleyici bir biçimde, yeterli sertleşme sağlayamama veya cinsel ilişki bitene kadar sertleşmeyi sürdürememe durumuna…